Sosyal Medya Yasası Çerçevesinde Sosyal Ağ Sağlayıcılarının Yükümlülükleri ve Uygulanan Yaptırımlar
31 Temmuz 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7253 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Sosyal Medya Yasası”) ile 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun (“İnternetin Düzenlenmesi Hakkında Kanun”) kapsamında bazı değişiklik ve eklemeler yürürlüğe girmiştir.
Sosyal Medya Yasası’nın hazırlanması sırasında Alman Sosyal Ağlar Yaptırım Yasası’nın örnek alındığı bilinmekle birlikte işbu düzenlemenin yürürlüğe girmesi sonucunda getirilen değişiklikler (i) sosyal ağ sağlayıcıları yükümlülükleri ve (ii) muhtelif değişiklikler olarak iki farklı grupta ele alınabilir. İşbu makalenin konusunun ise sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlülükleri ve yükümlülüklerin yerine getirilmediği durumlarda uygulanacak olan yaptırımları oluşturmaktadır.
Sosyal Medya Yasası sayesinde sosyal ağ sağlayıcı tanımı ilk kez mevzuatımızda kendine yer bulmuştur. Buna göre sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişiler sosyal ağ sağlayıcı olarak ifade edilmelidir. Söz konusu ifade muğlak ve eksik olduğu gibi özellikle internet ortamında faaliyet gösteren birçok kişi ve şirketin sosyal ağ sağlayıcı tanımına dahil olabileceği mümkündür. Bu bağlamda ortaya çıkabilecek karışıklıkları önlemek adına bu ifadenin kesin hatlarıyla ileride belirlenmesi zaruridir.
Temsilci Atama Zorunluluğu
Sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlülüklerinden başlıca olanı temsilci atama ve temsilciyi bildirme yükümlülüğüdür. Sosyal Medya Yasası m. 6/1 uyarınca İnternetin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a Ek Madde 4 eklenmiştir. Söz konusu hüküm uyarınca Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurtdışı merkezli sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye içerisinde en az bir kişiyi temsilci olarak belirlemesi ve bu kişiyi Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (“BTK”) bildirmesi ve internet sitesinde yayınlaması gerekmektedir. Söz konusu temsilci atama yükümlülüğüne uygun davranmayan sosyal ağ sağlayıcıları kademeli olarak artan yaptırımlar ile karşılaşma tehdidi altında kalmaktadır. Buna göre ilk safhada BTK tarafından sosyal ağ sağlayıcılara yükümlülükleri yerine getirme yönünde bildirimde bulunulacaktır ve 30 gün içeriğinde yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde 10 milyon TL idari para cezası ve sonrasındaki 30 gün içinde yerine getirilmemesi halinde ise 30 milyon TL idari para cezası uygulanabilecek. Temsilci atama ve bildirme yükümlülüğü devam ettiği halde, Türkiye’de mukim vergi mükelleflerinin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına reklam vermesi yasaklanabilecek. Aykırılığın 3 ay daha devam etmesi halinde ise, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin ilk etapta en az %50 ve aykırılığın devamı halinde ise %90’a kadar daraltılması gündeme gelecektir. Sosyal ağ sağlayıcısının temsilci atama ve bildirim yükümlüğünü yerine getirilmesi halinde ise tüm kararlar hükümsüz kalacaktır.
İçerik Çıkarma Taleplerini Uygulama ve BTK’ya Periyodik Raporlama Yükümlülüğü
Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurtiçi veya yurtdışı kaynaklı olması fark etmeksizin tüm sosyal ağ sağlayıcıları, kişilerin kişilik haklarının veya özel hayatın gizliliğinin ihlalinden bahisle içerik çıkarma taleplerine, en geç 48 saat içinde olumlu ya da olumsuz olarak cevap vermekle yükümlü hale gelmiştir. Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurtiçi veya yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının, kendilerine bildirilen karar ve başvurulara ilişkin olarak altı aylık periyotlar ile BTK’ya raporlama yapacak ve söz konusu raporları resmi internet sitelerinde herkesin erişebileceği şekilde yayımlayacaktır. İçerik çıkarma başvurularına ilişkin yükümlülüğe aykırılık için 5 milyon TL idari para cezası ve raporlama yükümlülüğüne aykırılık için ise 10 milyon TL idari para cezası öngörülmüştür.
Veri Lokalizasyonu
Türkiye’den günlük erişimi 1 milyonun üzerindeki yerel ve ulusal tüm sosyal ağ sağlayıcılarına getirilen bir başka dikkate değer yükümlülük ise Türkiye’deki kullanıcıların verilerinin Türkiye’de saklanmasına yöneliktir. Buna göre sosyal ağ sağlayıcıları Türkiye’deki kullanıcı verilerini Türkiye’de depolamakla yükümlü kılınmıştır.
Uygulanan Yaptırımlar ve Güncel Durum
Yukarıda açıklanan değişiklik ve yükümlülükler bazı yabancı menşeili sosyal ağ sağlayıcılarına idari para cezası uygulanmasını da beraberinde getirmiştir ve Kasım 2020 itibariyle içerisinde Youtube, Twitter, Facebook, Tiktok ve Instagram da dahil olmak üzere birçok yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılara Türkiye’de temsilcilik belirleme ve bildirme yükümlülüklerine uymadıklarından ötürü 10 milyon TL idari para cezası uygulanmıştı. Söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmesine yönelik herhangi bir aksiyon alınmaması sebebiyle bahsi geçen sosyal ağ sağlayıcılarına ek olarak 30 milyon TL idari para cezası uygulanmıştır. Bu doğrultuda temsilcilik açma ve bildirme yükümlülüğü yerine getirilmediği takdirde söz konusu sosyal ağ sağlayıcılarına BTK tarafından internet bant trafiği daraltma ve reklam yasağı uygulamaları da gündeme gelebilecektir.
Ayrıca Dünya genelinde 195 milyon üyesi bulunan ve Türkiye’de 3 milyonu aşkın üyesi olan Netflix, Türkiye’de bir temsilcilik açacağını yakın tarihte duyurmuştur. Bu bağlamda Netflix’in sosyal ağ sağlayıcı olarak temsilci açma ve bildirme yükümlülüğü bakımından herhangi bir idari para cezası ile karşılaşması beklenmemektedir.